Σας παίρνει ο ύπνος μόλις ακουμπάτε το μαξιλάρι, αλλά ξυπνάτε 10 ώρες αργότερα και νιώθετε κουρασμένοι;
Ο υπερβολικός ύπνος είναι μια διαταραχή που χαρακτηρίζεται από υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, ακόμη και μετά από 10 ή περισσότερες ώρες ύπνου τη νύχτα.
“Ο υγιεινός ύπνος περιλαμβάνει τρία σημαντικά πράγματα: Το ένα είναι το πόσες ώρες κοιμάσαι, το δεύτερο είναι η ποιότητα του ύπνου και το τρίτο είναι το κατά πόσο σταθερό πρόγραμμα ύπνου έχετε.
Εάν κοιμάστε περισσότερες από εννέα ώρες τη νύχτα και δεν αισθάνεστε ανανεωμένοι, μπορεί να υπάρχει κάποιο υποκείμενο ιατρικό πρόβλημα”, λέει η δρ. Marishka Brown, ειδική σε θέματα ύπνου στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH).
Οι ατομικές ανάγκες ύπνου μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και άλλους παράγοντες, όπως τυχόν ασθένεια, το άγχος ή τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας. Οι ειδικοί γενικώς συνιστούν στους μαθητές να κοιμούνται 9 ώρες τη νύχτα και οι έφηβοι να κοιμούνται 8 έως 10 ώρες. Οι ενήλικες μπορεί να χρειαστούν μόνο 7 ώρες.
Για μερικούς ενήλικες, όμως, είναι φυσιολογικές οι 10-12 ώρες ύπνου τη νύχτα και όχι λόγω ιατρικής πάθησης, αλλά λόγω της φυσικής βιολογικής τους προδιάθεσης.
Γιατί κοιμάμαι τόσο πολύ;
Μπορεί να χρειαστείτε περισσότερο ύπνο από το συνηθισμένο για τους ακόλουθους φυσικούς λόγους:
αύξηση της φυσικής δραστηριότητας
άγχος
jet lag
κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά από ασθένεια ή χειρουργική επέμβαση
Ψυχική υγεία
Οι παθήσεις ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη, μπορούν επίσης να προκαλέσουν υπερβολικό ύπνο. Παρατηρείται στο 15% των ατόμων με κατάθλιψη, σύμφωνα με την Michelle Drerup, από το Κέντρο Διαταραχών Ύπνου της Cleveland Clinic.
Διαταραχές ύπνου
Οι διαταραχές ύπνου, όπως η άπνοια ύπνου και η ναρκοληψία, μπορούν επίσης να προκαλέσουν υπερβολικό ύπνο:
Η υπνική άπνοια (αλλεπάλληλες διακοπές της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου) είναι μια κοινή αιτία υπερβολικού ύπνου.
Τα άτομα με ναρκοληψία μπορεί ξαφνικά να αποκοιμηθούν χωρίς προειδοποίηση και μπορεί να εμφανίσουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και κατακερματισμένο νυχτερινό ύπνο.
Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε κάποια διαταραχή ύπνου, οι ειδικοί συνιστούν να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και να υποβληθείτε ενδεχομένως σε μια μελέτη ύπνου.
Διατροφή
Οι διατροφικοί παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στον υπερβολικό ύπνο. Για παράδειγμα, πρόσφατη έρευνα συνέδεσε τα χαμηλά επίπεδα βιταμινών του συμπλέγματος Β με τον υπερβολικό ύπνο. Και η κατάχρηση ουσιών (π.χ. αλκοόλ ή κάπνισμα) συνδέεται επίσης με τον υπερβολικό ύπνο, όπως και η παχυσαρκία.
Φάρμακα
Τέλος, η λήψη ή η απόσυρση από ορισμένα φάρμακα μπορεί να σας προκαλέσει υπερβολικό ύπνο. Τα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν κόπωση περιλαμβάνουν:φάρμακα για την αλλεργία
αντικαταθλιπτικά
φάρμακα για το άγχος
χάπια για την αρτηριακή πίεση
μυοχαλαρωτικά
οπιοειδή
φάρμακα κατά της κρίσης ή επιληψίας
φάρμακα για το Πάρκινσον
θεραπείες για τον καρκίνο
Μπορεί ο ύπνος το μεσημέρι να αναπληρώσει τις χαμένες ώρες της νύχτας;
Τι λένε οι ειδικοί για όσα μπορεί (και δεν μπορεί) να προσφέρει ο μεσημβρινός ύπνος. Πόσο πρέπει να διαρκεί.
Μπορεί να μιλούσατε στο κινητό ή να βλέπατε την αγαπημένη σας τηλεοπτική σειρά. Ή πάλι μπορεί να είχατε αϋπνία. Όποια κι αν είναι η αιτία, γεγονός παραμένει πως ακόμα ένα βράδυ δεν καταφέρατε να κοιμηθείτε αρκετά. Μήπως ο ύπνος το μεσημέρι μπορεί να σας βοηθήσει να αναπληρώσετε τις ώρες που χάσατε;
Η απάντηση είναι πως πιθανότατα θα σας δώσει αρκετή ενέργεια για να βγάλετε την ημέρα, λέει η Dr. Rebecca Spencer, καθηγήτρια Επιστήμης του Ύπνου στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης, στο Άμερστ. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι θα αναιρέσει τους κινδύνους που κρύβει για την υγεία ο ελλιπής ύπνος το βράδυ.
Προτεινόμενο Άρθρο
Γιατί; Το κλειδί είναι η διάρκειά του και τα στάδια που έχει ο ύπνος, αναφέρει στους New York Times.
Ο ύπνος δεν είναι κάτι ενιαίο. Τυπικά διεξάγεται σε 4-5 κύκλους, κάθε ένας από τους οποίους διαρκεί 90-110 λεπτά κατά προσέγγιση. Κάθε κύκλος χωρίζεται σε τέσσερα στάδια. Τα τρία πρώτα λέγονται μη-REM και το τέταρτο είναι το REM. Κατά τον πρώτο υπνικό κύκλο το REM στάδιο διαρκεί πολύ λίγο, αλλά μετά αυξάνεται. Έτσι μειώνεται η διάρκεια των μη-REM σταδίων.
Στάδια 1 και 2
Κατά τα πρώτα δύο (στάδια 1 και 2) ο ύπνος είναι σχετικά ελαφρύς. Οι μύες χαλαρώνουν, η σωματική θερμοκρασία μειώνεται και ο καρδιακός παλμός με την αναπνοή επιβραδύνονται.
Το στάδιο 1 (ο πιο ελαφρύς ύπνος) διαρκεί μερικά λεπτά, αντιστοιχώντας στο μόλις 5% του συνολικού ύπνου.
Το στάδιο 2 διαρκεί περίπου 25 λεπτά στον πρώτο υπνικό κύκλο. Στη συνέχεια, όμως, αυξάνεται σταδιακά, ώστε στον τελευταίο κύκλο αντιστοιχεί στο περίπου 45% του ύπνου.
Στάδιο 3
Στο στάδιο 3, ο ύπνος είναι βαθύς και είναι πολύ δύσκολο να ξυπνήσει κανείς. Τα μάτια και οι μύες χαλαρώνουν πλήρως. Το σώμα επιδιορθώνει τις βλάβες που έχει υποστεί στη διάρκεια της ημέρας, αναπτύσσει οστά και μυς, και ενισχύει το ανοσοποιητικό. Επιπλέον, επεξεργάζεται και συγκεντρώνει τις αναμνήσεις μας.
Είναι επίσης το στάδιο όπου αναπτύσσονται οι εφιάλτες, η υπνοβασία και το «βρέξιμο» του κρεβατιού. Καθώς μεγαλώνουμε, περνάμε ολοένα λιγότερη ώρα σε αυτό το στάδιο. Κατά τους πρώτους υπνικούς κύκλους διαρκεί 20-40 λεπτά, αλλά σταδιακά μειώνεται η διάρκειά του.
Στάδιο 4
Το στάδιο 4 είναι το περίφημο REM (rapid eye movement) ή στάδιο των ταχέων κινήσεων των ματιών. Ο ύπνος σε αυτό δεν είναι τόσο βαθύς όσο στο τρίτο στάδιο, αλλά δεν παύει να είναι το στάδιο των ονείρων. Σχετίζεται επίσης με τη μάθηση, την αποθήκευση των αναμνήσεων και τη ρύθμιση της ψυχικής διάθεσης.
Το στάδιο REM αρχίζει κατά μέσον όρο 90 λεπτά μετά την έναρξη του ύπνου. Κατά τον πρώτο υπνικό κύκλο διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Καθώς προχωρά η νύχτα, όμως, προοδευτικά αυξάνεται η διάρκειά του και στον τελευταίο υπνικό κύκλο πλησιάζει τη μία ώρα. Συνολικά αντιστοιχεί στο 25% του ύπνου.Ο μεσημβρινός ύπνος
Ο ύπνος το μεσημέρι, από την άλλη πλευρά, πρέπει να είναι σύντομος για να είναι αναζωογονητικός. Σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Ύπνου (NSF), η ιδανική διάρκειά του είναι τα 20 λεπτά. Ωστόσο οποιαδήποτε διάρκεια κάτω των 90 λεπτών, ουσιαστικά συμπεριλαμβάνει μόνο τα μη-REM στάδια του ύπνου.
Αν ο ύπνος το μεσημέρι διαρκέσει περισσότερο από 90 λεπτά, ασφαλώς θα συμπεριλάβει και τον ύπνο REM, τουλάχιστον εν μέρει. Ωστόσο όταν ξυπνήσετε είναι πιθανότερο να νιώθετε νωθρότητα και μειωμένη νοητική εγρήγορση, διότι ένας πλήρης κύκλος του ύπνου δεν είναι αρκετός για να αποκατασταθεί πλήρως ο οργανισμός.
Μολονότι, λοιπόν, το άθροισμα του νυχτερινού και του μεσημβρινού ύπνου σας μπορεί να φθάσει στις τουλάχιστον 7 ώρες που συνιστώνται για καλή υγεία, δεν θα αποκομίσετε τα ίδια οφέλη στην υγεία σας που παρέχουν οι 7 συνεχόμενες ώρες κάθε βράδυ, επισημαίνει η Dr. Spencer.
Η έλλειψη (ή στέρηση) ύπνου σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας, στα οποία συμπεριλαμβάνονται:
Η παχυσαρκία
Η υπέρταση
Ο σακχαρώδης διαβήτης
Η στεφανιαία νόσος
Τα εγκεφαλικά επεισόδια
Η ψυχική καταπόνηση
- «Γι’αuτό έβαλε τέλоς στα 3 παıδıά της»: Μαθεύτnκε για 1η φορά το κiνnτρο της Ρούλας Πισπιρίγκου, 2 χρόνια μετά
- Θρήνος στην Άρτα: Πέθανε έγκυος 27 ετών από αλλεργικό σοκ στο νοσοκομείο
- Τραγωδία στο Νιου Τζέρσεϊ με τον θάνατο δύο 17χρονων Ελληνίδων σε τροχαίο
- “ΒΟΜΒΑ”: Έκτακτη ανακοίνωση του Κυριάκου Μητσοτάκη για τον Πάνο Ρούτσι
