Τι μπορείτε να πάθετε, αν πάρετε ληγμένα φάρμακα
Και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να κινδυνεύσετε περισσότερο εάν ΔΕΝ τα πάρετε, σύμφωνα με έναν ειδικό.
Όλοι το έχουμε πάθει κάποια στιγμή. Πάμε να πάρουμε από το ντουλάπι ένα παυσίπονο και ανακαλύπτουμε ότι έχει λήξει. Ή κοιτάζουμε την ημερομηνία σε ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο και με έκπληξη συνειδητοποιούμε ότι έχει περάσει προ πολλού. Μπορούμε να πάρουμε αυτά τα ληγμένα φάρμακα ή υπάρχει κίνδυνος;
Το πρώτο που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως η αναγραφή της ημερομηνίας λήξεως στα φάρμακα είναι υποχρεωτική από τις αρμόδιες ρυθμιστικές Αρχές. Ουσιαστικά υποδηλώνει μέχρι πότε η παρασκευάστρια εταιρεία τους εγγυάται την σταθερότητα, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους.
Όταν η ημερομηνία αυτή παρέλθει, «τα φάρμακα μπορεί να καταστούν αναποτελεσματικά ή ακόμα και επιβλαβή για την υγεία», αναφέρει ο γενικός ιατρός Dr. Simon Hodes, από το παράρτημα της Cleveland Clinic στο Λονδίνο.
Πρακτικά αυτό σημαίνει πως ένα φάρμακο μπορεί να αποδυναμωθεί και να μην αντιμετωπίζει πλέον αποτελεσματικά το πρόβλημα για το οποίο χορηγείται. Ή ενδέχεται να αναπτύξει επιβλαβή μικρόβια, επειδή έχουν διασπαστεί τα συντηρητικά που περιέχει. Ή πάλι μπορεί να συμβάλλει σε άλλα προβλήματα (όπως η ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων), επειδή δεν είναι πλέον επαρκώς αποτελεσματικό.
«Η ημερομηνία λήξεως δεν αναγράφεται τυχαία, αλλά για την προστασία μας», τονίζει ο Dr. Hodes. «Όταν παρέλθει αρκετός χρόνος, τα συστατικά σε όλα τα φάρμακα διασπώνται και χάνουν την ποιότητά τους. Επομένως σε γενικές γραμμές δεν πρέπει να λαμβάνουμε ληγμένα φάρμακα».
Σημαντικό είναι βέβαια και το πότε έληξε ένα φάρμακο. Άλλο είναι την περασμένη εβδομάδα και άλλο πριν από πολλούς μήνες. Όσο απομακρύνεστε από την ημερομηνία λήξεως, τόσο το χειρότερο, προσθέτει.
Χάπι έναντι υγρού
Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις στις οποίες χρειαζόμαστε τώρα τα φάρμακά μας και δεν έχουμε πρόσβαση σε φαρμακείο. Τι μπορεί να πάθουμε αν πάρουμε ένα ληγμένο χάπι ή μία κουταλιά από το ληγμένο σιρόπι;
«Αν το ληγμένο φάρμακο είναι ένα απλό παυσίπονο χάπι, λογικά δεν θα συμβεί κάτι. Αν όμως είναι μια ληγμένη ινσουλίνη για τον διαβήτη ή νιτρογλυκερίνη για την στηθάγχη, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά», απαντά ο Dr. Hodes.
Αν δεν έχετε άλλη επιλογή και χρειάζεστε οπωσδήποτε φάρμακο για σοβαρή πάθηση, «επικοινωνήστε με τον γιατρό σας και εξηγήστε του την κατάσταση», συνιστά. «Εκείνος θα σας πει τι πρέπει να κάνετε. Πάντως, η ινσουλίνη και η νιτρογλυκερίνη είναι δύο φάρμακα που διασπώνται γρήγορα όταν περάσει η ημερομηνία λήξης τους. Επιπλέον, η λήψη λανθασμένης δόσης από αυτά τα φάρμακα μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες».
Ρόλο παίζει επίσης η μορφή που έχουν τα ληγμένα φάρμακα. Τα σκευάσματα σε μορφή υγρών τείνουν να αναπτύσσουν πιο εύκολα βακτήρια, απ’ ό,τι τα δισκία και οι ταμπλέτες. Τα κολλύρια για μάτια και αυτιά, καθώς και τα αντιβιοτικά σιρόπια είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα φαρμάκων που δεν είναι ασφαλή για χρήση μετά την ημερομηνία λήξεως.
«Τα υγρά μολύνονται εύκολα. Κάθε φάρμακο που βάζετε στο μάτι ή στο αυτί σας πρέπει να είναι αποστειρωμένο. Τα δε φάρμακα που καταπίνετε, όπως τα αντιόξινα σιρόπια και τα αντιβιοτικά σε υγρή μορφή, ενέχουν αυξημένο κίνδυνο γρήγορης φθοράς των συστατικών τους μετά την ημερομηνία λήξεως», εξηγεί ο Dr. Hodes
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως τα στερεά ληγμένα φάρμακα είναι πάντοτε ασφαλή. Είναι, όμως, μικρότερος ο κίνδυνος να χαλάσουν αμέσως μόλις περάσει η ημερομηνία λήξεως.
Η αποθήκευση
Προτεινόμενο Άρθρο
Την φθορά των φαρμάκων μπορεί να επιταχύνουν οι συνθήκες φύλαξής τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι φυλάνε τα φάρμακά τους στο μπάνιο – και αυτό είναι μεγάλο λάθος.
«Η ζέστη και υγρασία επηρεάζουν αρνητικά τη σταθερότητα των φαρμάκων», εξηγεί ο Dr. Hodes. «Δεν είναι τυχαίο που τα περισσότερα φάρμακα αναγράφουν «να φυλάσσεται σε δροσερό και ξηρό μέρος»».
Το μέρος αυτό ΔΕΝ πρέπει να είναι το ψυγείο, εκτός κι αν το φάρμακο το αναγράφει ρητώς («να φυλάσσεται στο ψυγείο»). Ειδάλλως, βρείτε έναν χώρο που δεν εκτίθεται στον ήλιο, δεν έχει υδρατμούς και υγρασία, και έχει δροσιά.
Με απλά λόγια: ένα απλό παυσίπονο σε μορφή δισκίου που ήταν σε ένα δροσερό, ξηρό ντουλάπι στο υπνοδωμάτιό σας και έληξε εντός του περασμένου μήνα, πιθανώς μπορείτε να το πάρετε μία φορά. Ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο που είχατε στην κουζίνα ή στο μπάνιο και έληξε πριν από 6 μήνες, πρέπει να το πετάξετε αμέσως.
Πότε είναι απαραίτητη η λήψη τους
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, όμως, το να πάρει κάποιος ληγμένα φάρμακα μπορεί να είναι προτιμότερο από το να μην πάρει τίποτε απολύτως, επισημαίνει ο ιατρός.
Αν, λ.χ., παρουσιάσετε σοβαρή αλλεργική αντίδραση και έχετε ληγμένη αδρεναλίνη (ή επινεφρίνη) στο σπίτι, προτιμότερο είναι να την πάρετε παρά να μην κάνετε απολύτως τίποτα, λέει.
Ταυτοχρόνως όμως πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας γι’ αυτό και να τρέξετε στο νοσοκομείο. Πάρτε μαζί σας και το ληγμένο φάρμακο για να το δείξετε στους γιατρούς.
Πώς να αποφύγετε αυτού του είδους τα διλήμματα
Ο καλύτερος τρόπος για να μην σπάτε το κεφάλι σας με τα ληγμένα φάρμακα είναι να μην τα έχετε στο σπίτι σας. Πώς θα το επιτύχετε; Ο Dr. Hodes συνιστά τα εξής:
Φροντίστε να μην αγοράζετε περισσότερα απ’ όσα χρειάζεστε
Να ανανεώνετε συχνά τις ιατρικές συνταγές σας
Να ελέγχετε τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο το φαρμακείο σας, για να πετάτε ό,τι έχει λήξει
Σε κάθε περίπτωση, να λαμβάνετε σοβαρά υπ’ όψιν τις ημερομηνίες λήξεως των φαρμάκων. Όπως δεν θα τρώγατε ένα ληγμένο γιαούρτι, έτσι να μην χρησιμοποιείτε τα ληγμένα φάρμακα. Και σε περίπτωση αμφιβολίας, πετάξτε τα αμέσως, καταλήγει.
Σuναγεpμός με πασiγνωστο φάpμακο: Πρоκαλεί θρóμβωση στο αiμα, ποıο είναι και τι να πpоσέξετε
Γιατί έχει σημάνει συναγερμός για να μην το καταναλώνετε; Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης Αξιολόγησης Κινδύνου (PRAC) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων συστήνει στους γιατρούς να μη συνταγογραφούν το φάρμακο Xeljanz (τοφασιτινίμπη) στη δόση των 10 mg δύο φορές ημερησίως, σε ασθενείς που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες. Σε αυτούς συγκαταλέγονται ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, καρκίνο, κληρονομικές διαταραχές της πήξης του αίματος ή ιστορικό θρομβώσεων καθώς και ασθενείς που λαμβάνουν συνδυασμένα ορμονικά αντισυλληπτικά, λαμβάνουν θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης ή υποβάλλονται σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση. Επιπλέον, οι γιατροί οφείλουν να λάβουν υπόψη και άλλους παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, της παχυσαρκίας, του καπνίσματος ή της ακινητοποίησης. Το Xeljanz (τοφασιτινίμπη) είναι επί του παρόντος εγκεκριμένο για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, της ψωριασικής αρθρίτιδας και της σοβαρής ελκώδους κολίτιδας. Εγκρίθηκε για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 22 Μαρτίου 2017 για τη θεραπεία ενηλίκων με μέτρια έως σοβαρή ρευματοειδή αρθρίτιδα (μια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή των αρθρώσεων). Το 2018, η χρήση του επεκτάθηκε για τη θεραπεία ενηλίκων με ψωριασική αρθρίτιδα (ερυθρές, δερματικές κηλίδες με απολέπιση και παράλληλη φλεγμονή των αρθρώσεων) και σοβαρή ελκώδη κολίτιδα (μια ασθένεια που προκαλεί φλεγμονή και έλκη στο εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου). Η σύσταση της PRAC ακολουθεί τα συμπεράσματα μιας συνεχιζόμενης μελέτης σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η μελέτη αυτή, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ), κατέδειξε αυξημένο κίνδυνο θρομβώσεων στους πνεύμονες και θάνατο όταν χρησιμοποιήθηκε η δόση των 10mg δύο φορές ημερησίως, η οποία είναι διπλάσια από τη συνιστώμενη δόση για ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η νέα οδηγία σημαίνει πως, εφόσον τα 10mg είναι η μόνη συνιστώμενη δόση εκκίνησης για ελκώδη κολίτιδα, ασθενείς με αυτή την πάθηση που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σχηματισμού θρόμβων αίματος δεν πρέπει να ξεκινούν θεραπεία με Xeljanz. Σημειώνεται ότι, ασθενείς υψηλού κινδύνου που λαμβάνουν επί του παρόντος αυτή τη δόση για οποιαδήποτε πάθηση πρέπει να στραφούν σε άλλες θεραπευτικές επιλογές. Υπογραμμίζεται, επίσης, ότι οι ασθενείς δεν πρέπει να διακόπτουν τη λήψη ή να αλλάζουν τη δόση του Xeljanz, χωρίς να μιλήσουν με το γιατρό τους. Θα πρέπει να αναζητήσουν άμεσα ιατρική βοήθεια εάν παρουσιάσουν συμπτώματα, όπως δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος ή στο πάνω μέρος της πλάτης και βήχα με αιμόπτυση, τα οποία μπορεί να υποδεικνύουν την παρουσία θρόμβου αίματος στους πνεύμονες. Οι νέες συστάσεις είναι προσωρινές και ακολουθούν προηγούμενες οδηγίες της PRAC για μη υπέρβαση της συνιστώμενης δόσης των 5 mg δύο φορές ημερησίως κατά τη θεραπεία ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η PRAC θα προβεί λοιπόν σε ανασκόπηση όλων των διαθέσιμων στοιχείων και θα παρασχεθούν επικαιροποιημένες οδηγίες σε ασθενείς και επαγγελματίες υγείας, μόλις η αναθεώρηση ολοκληρωθεί.- «Δεν περίμενα ποτέ να έχω καpκίνο του εντέρου στα 24 μου – Ποια ήταν τα συμπτώματα που είχα επί 6 χρόνια»
- Ο λόγος που η ευαίσθητη περιοχή μυρίζει μερικές φορές σαν «ψάρι»
- «Πνιγμένος» στα χρέη πασίγνωστος λαϊκός Έλληνας τραγουδιστής, χάνει τα σπίτια του, βλέπει «βροχή» από πλειστηριασμούς στη περιουσία του
- Άλλος άνθρωπος η Σοφία Βογιατζάκη μετά την απώλεια κιλών-Η εμφάνιση στο θέατρο Άλσος που εντυπωσίασε
