Τα 10 αρχικά συμπτώματα της άνοιας – Ήπια και Σοβαρά
Η άνοια είναι ένα σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από έκπτωση των νοητικών λειτουργιών. Ο ασθενής με άνοια παρουσιάζει προβλήματα στη μνήμη, την προσοχή, τη συγκέντρωση, την ομιλία και τη σκέψη, με αποτέλεσμα να προκαλούνται ποικίλες δυσκολίες στην καθημερινή, επαγγελματική και κοινωνική ζωή του.
Η εμφάνιση απώλειας μνήμης σημαίνει πάντα άνοια; Ποια συμπτώματα θα πρέπει να μας θορυβήσουν ότι η άνοια έχει αρχίσει.
Αυτό που προκαλεί σύγχυση με την άνοια είναι ότι δεν είναι πράγματι νόσος.
Είναι ομάδα συμπτωμάτων που μπορούν να προκληθούν από διάφορες νόσους. Τα συμπτώματα άνοιας περιλαμβάνουν βλάβη στη σκέψη, την επικοινωνία και τη μνήμη.
Η κύρια αιτία της άνοιας είναι η νόσος Alzheimer. Η άνοια μπορεί επίσης να προκληθεί από βλάβη στον εγκέφαλο λόγω τραυματισμού ή εγκεφαλικού επεισοδίου και από άλλες νόσου όπως η Huntington ή η Lewy.
Η απώλεια μνήμης δεν είναι απαραίτητα άνοια
Αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο εμφανίζει προβλήματα μνήμης μπορεί ενδεχομένως να καταλήξετε αμέσως στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για άνοια.
Ωστόσο, χρειάζεται να έχει τουλάχιστον 2 είδη βλάβης που να είναι αρκετά σημαντικά ώστε να παρεμβάλλονται στην καθημερινότητα, για να υπάρξει υπόνοια άνοιας προς διερεύνηση.
Εκτός από τη δυσκολία να θυμάται, ο ασθενής μπορεί ενδεχομένως να εμφανίσει βλάβη στη γλώσσα, την επικοινωνία, την προσοχή και την κρίση.
Δυσκολία εύρεσης των κατάλληλων λέξεων
Άλλο πρώιμο σύμπτωμα της άνοιας είναι να προσπαθεί κάποιος να επικοινωνήσει τις σκέψεις του με τον τρόπο που θέλει. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι ενδεχομένως δεν μπορεί να εξηγήσει κάτι. Μπορεί να ψάχνει για τις σωστές λέξεις αλλά να μην τις βρίσκει.
Η συζήτηση με ηλικιωμένο γονέα που έχει άνοια μπορεί να γίνει δύσκολη και να χρειαστεί περισσότερος χρόνο για να ολοκληρωθεί.
Αλλαγές στη διάθεση
Αλλαγές στη διάθεση είναι επίσης συχνές στην άνοια. Δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωρίσει κάποιος μόνος του τη συγκεκριμένη πλευρά της άνοιας αλλά είναι εύκολο να το προσέξει σε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο. Η κατάθλιψη, για παράδειγμα, είναι σύνηθες σύμπτωμα στην αρχή της άνοιας.
Μαζί με αλλαγές στη διάθεση, μπορεί ενδεχομένως να παρατηρήσετε αλλαγή στην προσωπικότητα. Μια συνήθης αλλαγή που φαίνεται στην άνοια είναι μετατόπιση από τη ντροπαλότητα στην εξωστρέφεια. Αυτό συμβαίνει επειδή συχνά η επηρεάζεται η κρίση.
Απάθεια
Ένα σύνηθες σύμπτωμα της άνοιας στην αρχή είναι η απάθεια. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι ο αγαπημένος σας ηλικιωμένος συγγενής αρχίζει να χάνει το ενδιαφέρον του για χόμπι και δραστηριότητες. Μπορεί να μη θέλει να βγαίνει ή να κάνει κάτι διασκεδαστικό. Μπορεί να χάσει το ενδιαφέρον του να περνά χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια και να φαίνεται συναισθηματικά απαθής.
Μικρές βραχυπρόθεσμες αλλαγές στη μνήμη
Προβλήματα μνήμης μπορεί να αποτελούν αρχικό σύμπτωμα της άνοιας. Οι αλλαγές συχνά είναι ελαφριές και τείνουν να αφορούν τη βραχυπρόθεσμη μνήμη. Ο ηλικιωμένος συγγενής σας μπορεί ενδεχομένως να θυμάται τα περασμένα χρόνια αλλά όχι αυτό που έφαγε για πρωινό.
Άλλα σημάδια αλλαγών στη βραχυπρόθεσμη μνήμη περιλαμβάνουν το να μη θυμάται πού άφησε ένα αντικείμενο, το να προσπαθεί να θυμηθεί γιατί πήγε σε κάποιο δωμάτιο ή να ξεχνά αυτό που είχε να κάνει μια συγκεκριμένη ημέρα.
Δυσκολία στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών
Μια μικρή αλλαγή στην ικανότητα εκτέλεσης φυσιολογικών εργασιών μπορεί ενδεχομένως να αποτελεί αρχικό σύμπτωμα άνοιας. Συνήθως αρχίζει με δυσκολία επιτέλεσης πιο πολύπλοκων εργασιών, όπως παίξιμο παιχνιδιών με δύσκολους κανόνες.
Εκτός από τη δυσκολία να ολοκληρώσει γνωστές δραστηριότητες μπορεί να προσέξετε ότι ο συγγενής σας δυσκολεύεται να μάθει πώς να κάνει νέα πράγματα ή να ακολουθήσει νέα ρουτίνα.
Σύγχυση
Κάποιος στα αρχικά στάδια της άνοιας μπορεί ενδεχομένως συχνά να δείχνει σημάδια σύγχυσης. Όταν προκύπτουν κενά στη μνήμη, τη σκέψη ή την κρίση, εμφανίζεται σύγχυση, καθώς ο αγαπημένος σας δεν μπορεί πια να θυμηθεί πρόσωπα, να βρει τις σωστές λέξεις ή να αλληλεπιδράσει φυσιολογικά με ανθρώπους.
Η σύγχυση μπορεί να συμβεί για αρκετούς λόγους, όπως η απώλεια των κλειδιών του αυτοκινήτου, να ξεχνά τι ακολουθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας ή να προσπαθεί να θυμηθεί ποιος είναι κάποιος που βλέπει.
Δυσκολία παρακολούθησης ιστοριών
Αν παρατηρήσετε ότι ο ηλικιωμένος αγαπημένος σας άνθρωπος δυσκολεύεται να παρακολουθήσει ιστορίες, μπορεί να εμφανίζει αρχή άνοιας.
Όπως το να βρίσκουν και να χρησιμοποιούν τις σωστές λέξεις γίνεται δύσκολο, άνθρωποι με άνοια επίσης ορισμένες φορές ξεχνούν τη σημασία των λέξεων που ακούν. Η δυσκολία να παρακολουθήσουν συζητήσεις ή τηλεοπτικά προγράμματα αποτελεί σύνηθες αρχικό σύμπτωμα.
Πρόβλημα στην αίσθηση προσανατολισμού
Η αίσθηση προσανατολισμού και ο προσανατολισμός στο χώρο αρχίζουν να εξασθενούν με την έναρξη της άνοιας.
Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάποιος δεν αναγνωρίζει οικεία τοπία και ξεχνά οδηγίες που χρησιμοποιεί τακτικά.
Γίνεται επίσης πιο δύσκολο να ακολουθεί σειρά οδηγιών και οδηγίες βήμα- βήμα.
Προτεινόμενο Άρθρο
Επαναλαμβάνει
Η επανάληψη είναι συνήθης στην άνοια λόγω της απώλειας μνήμης και των γενικών αλλαγών στη συμπεριφορά.
Μπορεί να παρατηρήσετε ότι ο συγγενής σας επαναλαμβάνει καθημερινές δραστηριότητες όπως το ξύρισμα ή να συλλέγει αντικείμενα με εμμονή.
Μπορεί ενδεχομένως να επαναλαμβάνουν την ίδια ερώτηση σε μια συζήτηση αφού ήδη αυτή έχει απαντηθεί.
Δυσκολία προσαρμογής στην αλλαγή
Για κάποιον που βρίσκεται στα αρχικά στάδια της άνοιας, η εμπειρία δημιουργί φόβο. Ξαφνικά δεν μπορεί να θυμηθεί ανθρώπους που γνωρίζει ή να παρακολουθήσει συζητήσεις. Μπορεί να μην θυμάται γιατί πήγε σε ένα μαγαζί ή να χάσει το δρόμο του γυρνώντας σπίτι.
Εξαιτίας αυτού μπορεί να αποζητά τη ρουτίνα και να μη θέλει να δοκιμάσουν νέα πράγματα. Η δυσκολία προσαρμογής σε αλλαγές αποτελεί σύνηθες σύμπτωμα της άνοιας στην αρχή της.
Για πόσο καιρό μετά τη διάγνωση της άνοιας μπορεί κάποιος να μείνει μόνος του;
Όταν διαγιγνώσκεται ότι ο ασθενής είναι σε αρχικό στάδιο της άνοιας και μπορεί να αυτοεξυπηρετείται, όχι μόνο μπορεί να μείνει μόνος αλλά κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαίο να προσπαθήσει να διατηρήσει το επίπεδο λειτουργικότητας του.
Όμως απαραίτητο είναι ο χώρος να διαμορφωθεί κατάλληλα μετά τη διάγνωση της νόσου, για την ασφάλεια του ασθενούς.
Άνοια: Το εύκολο κόλπο για να μειώσουμε τον κίνδυνο – Όλοι μπορούμε να το κάνουμε
Άνοια: Το εύκολο κόλπο για να μειώσουμε τον κίνδυνο – Όλοι μπορούμε να το κάνουμε
Μια νέα μελέτη υπογραμμίζει ακόμη έναν κίνδυνο υγείας που απορρέει από την καθιστική ζωή, αυτόν που σχετίζεται με το μυαλό.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που σηκωθήκατε και περπατήσατε; Η συμβουλή να σηκώνεστε και να περπατάτε κάθε 20 – 30 λεπτά ή έστω κάθε μία ώρα δεν είναι καινούρια, αλλά διαχρονική και πολύτιμη, όσο απλοϊκή κι αν μοιάζει.
Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι προορισμένος να βρίσκεται σε καθιστή ή οριζόντια θέση για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Παρ’ όλα αυτά, ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι δομημένος έτσι, ούτως ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν στην «παγίδα» της καθιστικής ζωής, περνώντας ατελείωτες ώρες καθισμένοι στην καρέκλα του γραφείου τους, στον καναπέ ή το κρεβάτι.
Κι όμως, αυτή η παρατεταμένη αδράνεια μπορεί να επηρεάσει πολλές πτυχές της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής λειτουργίας.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περισσότερο από το 60% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δεν συμπληρώνουν τη συνιστώμενη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας που απαιτείται για βέλτιστη υγεία, ενώ περίπου το 25% των ενηλίκων στις ΗΠΑ χαρακτηρίζεται από αμιγώς καθιστική ζωή, δηλαδή έχει μηδενική σωματική δραστηριότητα.
Η καθιστική ζωή έχει κατά καιρούς συσχετιστεί με διάφορους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης θνησιμότητας από καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρκίνο του παχέος εντέρου. Ενισχύει, επίσης, τις πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών διάθεσης και ψυχικής υγείας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, καθώς και τη διατήρηση πόνων και τραυματισμών, εξαιτίας της κακής υγείας των μυών, των αρθρώσεων και των οστών.
Μια μελέτη του 2023, που δημοσιεύτηκε στο JAMA, προτάσσει και έναν άλλο πιθανό κίνδυνο που απορρέει από την καθιστική ζωή και σχετίζεται με την υγεία του εγκεφάλου. Εξετάζοντας προηγούμενα δεδομένα από σχεδόν 50.000 συμμετέχοντες στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου, ηλικίας 60 ετών και άνω, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι «για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας ισχύει ότι, όσο πιο καθιστική ζωή κάνουν, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας αντιμετωπίζουν».
Οι συμμετέχοντες, κανένας εκ των οποίων δεν είχε άνοια στην αρχή της μελέτης, φορούσαν επικάρπιες συσκευές καταγραφής κίνησης, ώστε να αξιολογηθεί η καθιστική συμπεριφορά τους, αλλά και τα συνολικά επίπεδα δραστηριότητας. Μετά από μια περίοδο παρακολούθησης 6 ετών, 414 από αυτούς διαγνώστηκαν με άνοια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι πιθανότητες των συμμετεχόντων να αναπτύξουν άνοια αυξάνονταν εάν περνούσαν συνολικά 10 ώρες κάθε μέρα καθιστοί, χωρίς να επιδίδονται σε κάποια σωματική δραστηριότητα. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος ανάπτυξης άνοιας αυξανόταν αναλογικά με τον χρόνο καθιστικής ζωής.
Έτσι, όσοι περνούσαν συνολικά 15 ώρες της ημέρας αδρανείς είχαν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια σε σύγκριση με τους πιο ενεργούς συμμετέχοντες. Οι μελετητές τόνισαν ότι δεν έπαιζε ρόλο πόσες φορές την ημέρα κάθονταν οι συμμετέχοντες, αλλά πόσο χρόνο περνούσαν συνολικά όντες σωματικά αδρανείς.
Οι ειδικοί συστήνουν 3 τρόπους για να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας:
Μετακινηθείτε περισσότερο με τα πόδια
Παρκάρετε λίγο πιο μακριά το αυτοκίνητο από τον τελικό προορισμό σας, ώστε να εξασφαλίσετε λίγα επιπλέον βήματα. Αντίστοιχα, εάν χρησιμοποιείτε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, κατεβείτε στην προηγούμενη στάση και περπατήστε περισσότερο. Προτιμήστε, επιπλέον, τις σκάλες αντί για το ασανσέρ στις μετακινήσεις σας εντός των κτηρίων. Υπάρχουν αμέτρητοι, μικροί, δημιουργικοί τρόποι για να κάνετε τις καθημερινές σας μετακινήσεις λίγο πιο ενεργές.
Κάντε συχνά διαλείμματα για να σηκώνεστε από τη θέση σας
Κάντε πολλά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά εάν κάνετε καθιστική δουλειά. Περπατήστε λίγο στο διάδρομο, πηγαίνετε για λίγο νερό στην κουζίνα, κάντε διατάσεις στην καρέκλα σας.
Κάνοντας μικρά, τακτικά διαλείμματα, στην πραγματικότητα βοηθάτε και στην αποδοτικότητά σας, διασφαλίζοντας ένα υγιές σώμα, αλλά κι έναν λειτουργικό εγκέφαλο. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι η περιοδική ανάπαυση κατά τη διάρκεια νοητικά απαιτητικών εργασιών βοήθησε στη μείωση της κόπωσης και της γνωστικής υπερφόρτωσης και ενίσχυσε τη συνολική απόδοση. Τα οφέλη, δε, ήταν ενισχυμένα όταν το διάλειμμα περιλάμβανε και κάποιας μορφής σωματική δραστηριότητα.
Αξιοποιήστε λιγότερες τεχνολογικές διευκολύνσεις
Η τεχνολογία γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, έχοντας διευκολύνει τη ζωή μας με διάφορους τρόπους.
Αυτό είναι αδιαμφισβήτητα κάτι θετικό, παράλληλα όμως σε πολλές περιπτώσεις έχει μειώσει τη σωματική μας δραστηριότητα, κάνοντας την καθημερινότητά μας ακόμη πιο καθιστική. Για παράδειγμα, μην παραγγέλνετε κάθε φορά τα πράγματα του σούπερ μάρκετ στο σπίτι, πηγαίνετε εσείς.
Ή ορίστε ότι η διαδικτυακή σας παραγγελία θα πάει στο κοντινότερο κατάστημα, ώστε να την παραλάβετε από εκεί. Συναρμολογήστε μόνοι σας το καινούριο έπιπλο, αντί να το παραγγείλετε έτοιμο.
Γενικώς, αν θέλετε να μειώσετε τις ώρες καθιστικής ζωής και τους κινδύνους της, υπάρχουν, πολλά που μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε την κινητικότητα του σώματος καθημερινά.
