Άνοια: 4 μικρές αλλαγές στο περπάτημα αποκαλύπτουν τη διαταραχή
Τέσσερις εμφανείς ή ανεπαίσθητες αλλαγές στον τρόπο που περπατάμε μπορεί να είναι αποκαλυπτικές για την υγεία του εγκεφάλου.
Πολλά, μα όχι πάντα εμφανή σημάδια θα αποκαλύψουν ότι επήλθε η άνοια, η διαταραχή που αυτομάτως σχετίζουμε επί το πλείστον με τη μνήμη αλλά επηρεάζει επιπλέον τη σκέψη, τον λόγο και τον προσανατολισμό, προκαλώντας συχνά αλλαγές της προσωπικότητας.
Η άνοια αποτελεί κλινική έκφραση πολλών νευροεκφυλιστικών νοσημάτων όπως η νόσος Αλτσχάιμερ (50%-70% των περιπτώσεων άνοιας), η αγγειακή άνοια, η μικτή άνοια, οι μετωποκροταφικές άνοιες και η άνοια με σωματίδια Lewy.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, αφορά περίπου 50.000.000 άτομα παγκοσμίως, 10.500.000 στην Ευρώπη και 200.000 στην Ελλάδα, με δυσοίωνες εκτιμήσεις για εκτίναξη του επιπολασμού της στο μέλλον.
Η άνοια αποτελεί κλινική έκφραση πολλών νευροεκφυλιστικών νοσημάτων όπως η νόσος Αλτσχάιμερ (50%-70% των περιπτώσεων άνοιας), η αγγειακή άνοια, η μικτή άνοια, οι μετωποκροταφικές άνοιες και η άνοια με σωματίδια Lewy.
Σύμφωνα με στοιχεία της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, αφορά περίπου 50.000.000 άτομα παγκοσμίως, 10.500.000 στην Ευρώπη και 200.000 στην Ελλάδα, με δυσοίωνες εκτιμήσεις για εκτίναξη του επιπολασμού της στο μέλλον.
Περίπατος και τέσσερα πρώιμα σημάδια άνοιας
Η αίσθηση προσανατολισμού επηρεάζεται από τις αλλαγές που προκαλεί η άνοια στην αντίληψη του περιβάλλοντος χώρου, εξηγεί η Δρ Gill σημειώνοντας πως «τα άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ αρχικού σταδίου μπορεί να δυσκολεύονται στην κατανόηση των αντικειμένων γύρω τους, οπότε βλέπουν τα πράγματα ως τρισδιάστατα ενώ δεν είναι, ή ακόμη και ως δισδιάστατα ενώ στην πραγματικότητα είναι τρισδιάστατα».
«Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να βλέπουν αντικείμενα που δεν υπάρχουν, και αναγκάζονται έτσι να αλλάξουν κατεύθυνση στην προσπάθεια να τα αποφύγουν. Ή πάλι μπορεί να πέσουν πάνω σε πράγματα που νομίζουν ότι είναι επίπεδα. Συν τοις άλλοις, δεν μπορούν να θυμηθούν πράγματα που έχουν δει προηγουμένως, οπότε η επιστροφή σε κάποιο μέρος μπορεί να είναι δύσκολη» αναφέρει.
Σχετικά με τη βραδύτητα, η ειδικός σημειώνει πως προκύπτει ως συνέπεια της εξασθένησης των γνωστικών ικανοτήτων.
Για τις αλλαγές στην κίνηση των χεριών, η Δρ Gill εξηγεί πως μαρτυρούν την προσπάθεια των ατόμων με άνοια να διατηρήσουν την ισορροπία τους, ενώ οι μικρότεροι διασκελισμοί.
Μολονότι θα διαφύγουν συχνά την προσοχή, οφείλεται πιθανότατα στη μικρότερη εμπιστοσύνη που αρχίζουν να έχουν ως προς την ικανότητά τους να περπατήσουν με ασφάλεια.
Άνοια: Το εύκολο κόλπο για να μειώσουμε τον κίνδυνο – Όλοι μπορούμε να το κάνουμε
Άνοια: Το εύκολο κόλπο για να μειώσουμε τον κίνδυνο – Όλοι μπορούμε να το κάνουμε
Μια νέα μελέτη υπογραμμίζει ακόμη έναν κίνδυνο υγείας που απορρέει από την καθιστική ζωή, αυτόν που σχετίζεται με το μυαλό.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που σηκωθήκατε και περπατήσατε; Η συμβουλή να σηκώνεστε και να περπατάτε κάθε 20 – 30 λεπτά ή έστω κάθε μία ώρα δεν είναι καινούρια, αλλά διαχρονική και πολύτιμη, όσο απλοϊκή κι αν μοιάζει.
Ο ανθρώπινος οργανισμός δεν είναι προορισμένος να βρίσκεται σε καθιστή ή οριζόντια θέση για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Παρ’ όλα αυτά, ο σύγχρονος τρόπος ζωής είναι δομημένος έτσι, ούτως ώστε όλο και περισσότεροι άνθρωποι πέφτουν στην «παγίδα» της καθιστικής ζωής, περνώντας ατελείωτες ώρες καθισμένοι στην καρέκλα του γραφείου τους, στον καναπέ ή το κρεβάτι.
Κι όμως, αυτή η παρατεταμένη αδράνεια μπορεί να επηρεάσει πολλές πτυχές της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της γνωστικής λειτουργίας.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), περισσότερο από το 60% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δεν συμπληρώνουν τη συνιστώμενη διάρκεια σωματικής δραστηριότητας που απαιτείται για βέλτιστη υγεία, ενώ περίπου το 25% των ενηλίκων στις ΗΠΑ χαρακτηρίζεται από αμιγώς καθιστική ζωή, δηλαδή έχει μηδενική σωματική δραστηριότητα.
Προτεινόμενο Άρθρο
Η καθιστική ζωή έχει κατά καιρούς συσχετιστεί με διάφορους κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης θνησιμότητας από καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρκίνο του παχέος εντέρου. Ενισχύει, επίσης, τις πιθανότητες εμφάνισης διαταραχών διάθεσης και ψυχικής υγείας, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, καθώς και τη διατήρηση πόνων και τραυματισμών, εξαιτίας της κακής υγείας των μυών, των αρθρώσεων και των οστών.
Μια μελέτη του 2023, που δημοσιεύτηκε στο JAMA, προτάσσει και έναν άλλο πιθανό κίνδυνο που απορρέει από την καθιστική ζωή και σχετίζεται με την υγεία του εγκεφάλου. Εξετάζοντας προηγούμενα δεδομένα από σχεδόν 50.000 συμμετέχοντες στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου, ηλικίας 60 ετών και άνω, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι «για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας ισχύει ότι, όσο πιο καθιστική ζωή κάνουν, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο άνοιας αντιμετωπίζουν».
Οι συμμετέχοντες, κανένας εκ των οποίων δεν είχε άνοια στην αρχή της μελέτης, φορούσαν επικάρπιες συσκευές καταγραφής κίνησης, ώστε να αξιολογηθεί η καθιστική συμπεριφορά τους, αλλά και τα συνολικά επίπεδα δραστηριότητας. Μετά από μια περίοδο παρακολούθησης 6 ετών, 414 από αυτούς διαγνώστηκαν με άνοια.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι πιθανότητες των συμμετεχόντων να αναπτύξουν άνοια αυξάνονταν εάν περνούσαν συνολικά 10 ώρες κάθε μέρα καθιστοί, χωρίς να επιδίδονται σε κάποια σωματική δραστηριότητα. Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος ανάπτυξης άνοιας αυξανόταν αναλογικά με τον χρόνο καθιστικής ζωής.
Έτσι, όσοι περνούσαν συνολικά 15 ώρες της ημέρας αδρανείς είχαν 3 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια σε σύγκριση με τους πιο ενεργούς συμμετέχοντες. Οι μελετητές τόνισαν ότι δεν έπαιζε ρόλο πόσες φορές την ημέρα κάθονταν οι συμμετέχοντες, αλλά πόσο χρόνο περνούσαν συνολικά όντες σωματικά αδρανείς.
Οι ειδικοί συστήνουν 3 τρόπους για να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας:
Μετακινηθείτε περισσότερο με τα πόδια
Παρκάρετε λίγο πιο μακριά το αυτοκίνητο από τον τελικό προορισμό σας, ώστε να εξασφαλίσετε λίγα επιπλέον βήματα. Αντίστοιχα, εάν χρησιμοποιείτε τα μέσα μαζικής μεταφοράς, κατεβείτε στην προηγούμενη στάση και περπατήστε περισσότερο. Προτιμήστε, επιπλέον, τις σκάλες αντί για το ασανσέρ στις μετακινήσεις σας εντός των κτηρίων. Υπάρχουν αμέτρητοι, μικροί, δημιουργικοί τρόποι για να κάνετε τις καθημερινές σας μετακινήσεις λίγο πιο ενεργές.
Κάντε συχνά διαλείμματα για να σηκώνεστε από τη θέση σας
Κάντε πολλά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της ημέρας, ειδικά εάν κάνετε καθιστική δουλειά. Περπατήστε λίγο στο διάδρομο, πηγαίνετε για λίγο νερό στην κουζίνα, κάντε διατάσεις στην καρέκλα σας.
Κάνοντας μικρά, τακτικά διαλείμματα, στην πραγματικότητα βοηθάτε και στην αποδοτικότητά σας, διασφαλίζοντας ένα υγιές σώμα, αλλά κι έναν λειτουργικό εγκέφαλο. Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι η περιοδική ανάπαυση κατά τη διάρκεια νοητικά απαιτητικών εργασιών βοήθησε στη μείωση της κόπωσης και της γνωστικής υπερφόρτωσης και ενίσχυσε τη συνολική απόδοση. Τα οφέλη, δε, ήταν ενισχυμένα όταν το διάλειμμα περιλάμβανε και κάποιας μορφής σωματική δραστηριότητα.
Αξιοποιήστε λιγότερες τεχνολογικές διευκολύνσεις
Η τεχνολογία γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, έχοντας διευκολύνει τη ζωή μας με διάφορους τρόπους.
Αυτό είναι αδιαμφισβήτητα κάτι θετικό, παράλληλα όμως σε πολλές περιπτώσεις έχει μειώσει τη σωματική μας δραστηριότητα, κάνοντας την καθημερινότητά μας ακόμη πιο καθιστική. Για παράδειγμα, μην παραγγέλνετε κάθε φορά τα πράγματα του σούπερ μάρκετ στο σπίτι, πηγαίνετε εσείς.
Ή ορίστε ότι η διαδικτυακή σας παραγγελία θα πάει στο κοντινότερο κατάστημα, ώστε να την παραλάβετε από εκεί. Συναρμολογήστε μόνοι σας το καινούριο έπιπλο, αντί να το παραγγείλετε έτοιμο.
Γενικώς, αν θέλετε να μειώσετε τις ώρες καθιστικής ζωής και τους κινδύνους της, υπάρχουν, πολλά που μπορείτε να κάνετε για να ενισχύσετε την κινητικότητα του σώματος καθημερινά.
