12 εβδομάδες. Τόσο χρειάστηκε για να βάλει τέλος στη ζωή του πατέρα μου ο καρκίνος του παγκρέατος — ένας από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους παγκοσμίως.
Δικαιολογημένα αποκαλείται «σιωπηλός δολοφόνος»: η ασθένεια προχωρά αθόρυβα, με ελάχιστα πρώιμα συμπτώματα, μέχρι που οι θεραπευτικές επιλογές είναι πλέον περιορισμένες.
Ένας σιωπηλός και επιθετικός καρκίνος
Ο καρκίνος του παγκρέατος λαμβάνει μικρότερη δημοσιότητα σε σχέση με τον καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού ή του παχέος εντέρου. Ωστόσο, παραμένει ένας από τους πιο σοβαρούς, καταλαμβάνοντας την 4η θέση σε θανάτους που σχετίζονται με καρκίνο.
-
Στη Γαλλία μόνο, σχεδόν 16.000 νέα περιστατικά διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο (Santé Publique France, 2023).
-
Στην Ελλάδα σύμφωνα με την ιστοσελίδα του Ελληνικού Ινστιτούτου Παγκρέατος, η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του παγκρέατος στην Ελλάδα είναι 7,4 νέα περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμό ετησίως. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 740 νέα περιστατικά ετησίως στη χώρα.
-
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η συχνότητα αυξάνεται κατά 2–3% ετησίως.
-
Το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης παραμένει κάτω από 10%.
-
Η διάγνωση γίνεται συνήθως αργά: η μέση ηλικία διάγνωσης είναι τα 71 έτη για τους άνδρες και τα 74 για τις γυναίκες. Όταν γίνεται η διάγνωση, πάνω από τα τρία τέταρτα των όγκων είναι ήδη ανεγχείρητα. Μόνο η πλήρης χειρουργική αφαίρεση δίνει πιθανότητες μακροχρόνιας επιβίωσης — γεγονός που καθιστά την έγκαιρη αναγνώριση καθοριστική.
Τα δύο συμπτώματα που αγνοήσαμε
1. Επίμονος πόνος στην κοιλιά ή την πλάτη
Ο πατέρας μου άρχισε να παραπονιέται για ενοχλήσεις στη μέση, τις οποίες απέδωσε στη στάση του σώματος και στην ηλικία. Όμως ο πόνος επέμενε, επεκτάθηκε στο άνω μέρος της κοιλιάς και γινόταν πιο έντονος τη νύχτα ή μετά τα γεύματα.
Αυτός ο βουβός, διάχυτος πόνος —ιδίως όταν παραμένει ή εντείνεται— είναι κοινό πρώιμο σύμπτωμα του καρκίνου του παγκρέατος. Δυστυχώς, συχνά παρερμηνεύεται ως απλό πεπτικό ή μυοσκελετικό πρόβλημα.
2. Ταχεία, ανεξήγητη απώλεια βάρους
Μέσα σε τρεις εβδομάδες, ο πατέρας μου έχασε πάνω από πέντε κιλά χωρίς καμία προσπάθεια. Η όρεξή του εξαφανίστηκε και εμφανίστηκε έντονη κόπωση. Το αποδώσαμε στο στρες — αλλά στην πραγματικότητα ήταν ο καρκίνος που διατάρασσε τον ρόλο του παγκρέατος στην πέψη.
Η ξαφνική απώλεια βάρους χωρίς προφανή λόγο είναι καμπανάκι κινδύνου και πρέπει πάντα να οδηγεί σε ιατρική αξιολόγηση.
Άλλα συμπτώματα που αξίζει να προσέξετε
-
Ίκτερος (κιτρίνισμα δέρματος και ματιών), συχνά λόγω απόφραξης των χοληφόρων.
-
Χρόνια κόπωση που επιμένει παρά την ξεκούραση.
-
Ανοιχτόχρωμα κόπρανα ή σκούρα ούρα, λόγω προβλημάτων στη ροή της χολής.
Προτεινόμενο Άρθρο
-
Ναυτία, φούσκωμα, δυσπεψία, ειδικά μετά τα γεύματα.
-
Νέος διαβήτης μετά την ηλικία των 50, χωρίς εμφανείς παράγοντες κινδύνου.
Μόνα τους μπορεί να φαίνονται μικρά, αλλά σε συνδυασμό δεν πρέπει πότε να αγνοηθούν.
Ποιοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου;
Ο καρκίνος του παγκρέατος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε, αλλά ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα:
-
Ηλικία: Τα περισσότερα περιστατικά εμφανίζονται μετά τα 60.
-
Κάπνισμα: Διπλασιάζει τον κίνδυνο (περίπου 25% των περιπτώσεων συνδέονται με αυτό).
-
Οικογενειακό ιστορικό: Ένας κοντινός συγγενής με καρκίνο παγκρέατος αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο.
-
Διαβήτης τύπου 2 με όψιμη έναρξη: Ιδίως μετά τα 50, χωρίς σαφή αιτία.
-
Παχυσαρκία και καθιστική ζωή: Ενισχύουν τη χρόνια φλεγμονή.
-
Χρόνια παγκρεατίτιδα, κυρίως σχετιζόμενη με αλκοόλ.
Συμπέρασμα
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι δύσκολο να ανιχνευθεί και καταστροφικός όταν διαγνωστεί αργά. Η ενημέρωση είναι η πρώτη γραμμή άμυνας. Αν εσείς ή ένας δικός σας άνθρωπος εμφανίσετε επίμονο πόνο στην κοιλιά/πλάτη ή ανεξήγητη απώλεια βάρους, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Είναι προτιμότερο να σημάνει ένας «ψευδής συναγερμός» παρά να ανακαλυφθεί η νόσος πολύ αργά. Η γνώση των πρώιμων συμπτωμάτων μπορεί να σώσει πολύτιμο χρόνο — και ζωές.
