Η αναγνώριση των πρώιμων ενδείξεων της άνοιας μπορεί να είναι δύσκολη — συχνά μοιάζουν με καθημερινή ξεχασμό, αλλαγές στη διάθεση ή απλή κόπωση.
Κόλπα: 6 συμπτώματα άνοιας
Ωστόσο, αυτές οι μικρές αλλαγές μπορεί να είναι ο ανεπαίσθητος τρόπος του εγκεφάλου να σηματοδοτεί για υποστήριξη.
Όσο νωρίτερα εντοπίσουμε αυτά τα προειδοποιητικά σημάδια, τόσο καλύτερα μπορούμε να ανταποκριθούμε — με συμπόνια, κατανόηση και έγκαιρη ιατρική φροντίδα.
Αυτό το περιεχόμενο προορίζεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν υποκαθιστά την επαγγελματική ιατρική συμβουλή. Συμβουλευτείτε πάντα τον γιατρό σας για καθοδήγηση σχετικά με την υγεία και τις ιατρικές σας ανάγκες.
Προβλήματα ελέγχου της ουροδόχου κύστης
Η ακράτεια ούρων είναι ένα συχνό σωματικό σύμπτωμα που παρατηρείται σε μεταγενέστερα στάδια της άνοιας. Ένα άτομο μπορεί να μην φτάσει στην τουαλέτα εγκαίρως, να ξεχάσει την ανάγκη του να πάει ή να χάσει εντελώς τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης. Σε άγνωστα μέρη, η εύρεση τουαλέτας μπορεί να προκαλέσει σύγχυση. Αυτές οι προκλήσεις συχνά οδηγούν σε αμηχανία, άγχος και αυξανόμενη ανάγκη για υποστήριξη.
Δυσκολία με οικείες καθημερινές ρουτίνες
Οι εργασίες που κάποτε προέκυπταν φυσικά — όπως το ντύσιμο, το μαγείρεμα ή η προσωπική υγιεινή — μπορεί να γίνουν σύγχυση. Η άνοια μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του εγκεφάλου να θυμάται τα βήματα που εμπλέκονται στις καθημερινές ρουτίνες. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να μπερδεύει τη σειρά ντυσίματος, να νιώθει καταβεβλημένος όταν προσπαθεί να μαγειρέψει ή να παραμελεί το μπάνιο λόγω κενών μνήμης. Αυτές οι δυσκολίες συνήθως οδηγούν σε μεγαλύτερη εξάρτηση από τους φροντιστές, σηματοδοτώντας την εξέλιξη της πάθησης.
Σημεία ειδικά για τη νόσο Αλτσχάιμερ
Η νόσος Αλτσχάιμερ, η πιο διαδεδομένη μορφή άνοιας, επηρεάζει τη μνήμη, τον προγραμματισμό και τις οργανωτικές ικανότητες.
Είναι ενδιαφέρον ότι η καλή οδοντιατρική φροντίδα δεν αφορά μόνο την στοματική υγεία – μπορεί επίσης να υποστηρίζει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι βακτήρια που σχετίζονται με την ασθένεια των ούλων έχουν ανακαλυφθεί στον εγκέφαλο ασθενών με Αλτσχάιμερ. Αυτά τα βακτήρια μπορούν να παράγουν τοξίνες που βλάπτουν τα εγκεφαλικά κύτταρα, συμβάλλοντας στη συσσώρευση πρωτεϊνών που συνδέονται με την απώλεια μνήμης και τη γνωστική παρακμή.
Επειδή τα βακτήρια του στόματος μπορούν να ταξιδέψουν στον εγκέφαλο, η διατήρηση υγιών ούλων και δοντιών θα μπορούσε να παίξει ρόλο στη μείωση του κινδύνου νευροεκφυλισμού.
Ασυνήθης συμπεριφορά
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά είναι συχνές στην άνοια. Ένα άτομο μπορεί να αρχίσει να αγνοεί κοινωνικούς κανόνες που σεβόταν προηγουμένως – ένα σύμπτωμα γνωστό ως άρση αναστολών. Αυτό συμβαίνει όταν οι αλλαγές στον εγκέφαλο επηρεάζουν τον έλεγχο των παρορμήσεων. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα μπορεί να λένε πράγματα που φαίνονται αγενή, να συμπεριφέρονται ακατάλληλα δημόσια ή να ενεργούν παρορμητικά, όπως το να μιλούν πολύ δυνατά ή να αγγίζουν αγνώστους.
Αν και ανησυχητικά, αυτές οι ενέργειες δεν είναι σκόπιμες – αντικατοπτρίζουν τον τρόπο με τον οποίο η ασθένεια επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Δυσκολίες με την οπτικο-χωρική επίγνωση
Η απώλεια μνήμης δεν είναι το μόνο χαρακτηριστικό γνώρισμα της άνοιας. Μπορεί επίσης να επηρεάσει την ικανότητα να κρίνει κανείς τον χώρο και το βάθος, να αναγνωρίζει οικεία άτομα ή αντικείμενα ή να πλοηγείται στο περιβάλλον. Αυτές οι οπτικο-χωρικές προκλήσεις αυξάνουν τον κίνδυνο να χαθεί, μπορούν να δυσκολέψουν την ανάγνωση και συχνά να καταστήσουν την οδήγηση επικίνδυνη.
Καθώς αυτά τα προβλήματα αυξάνονται, το άτομο μπορεί να αισθάνεται αβέβαιο ή μπερδεμένο σε καθημερινά περιβάλλοντα, επιδεινώνοντας την αίσθηση αποπροσανατολισμού του.
Προβλήματα ύπνου
Πολλοί άνθρωποι που ζουν με άνοια παλεύουν με διαταραγμένο ύπνο. Μπορεί να έχουν πρόβλημα να κοιμηθούν, να ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να αισθάνονται αποπροσανατολισμένοι μετά τη δύση του ηλίου – που συνήθως αναφέρεται ως δύση του ηλίου. Ακόμα και μετά από μια νυχτερινή ξεκούραση, η κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν είναι ασυνήθιστη. Αυτές οι διαταραχές στον φυσικό ρυθμό του σώματος συχνά οδηγούν σε αλλαγές στη διάθεση, όπως αυξημένη ευερεθιστότητα ή άγχος.
10 πράγματα που πρέπει πάντα να βάζετε στο ψυγείο και 10 πράγματα που δεν πρέπει ποτέ να βάζετε στο ψυγείο
Η σωστή αποθήκευση τροφίμων
Η σωστή αποθήκευση των τροφίμων είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της ποιότητας, της ασφάλειας και της διατροφικής αξίας τους. Με την ποικιλία τροφίμων που έχουμε στις κουζίνες μας, συχνά δημιουργείται σύγχυση για το ποια χρειάζονται ψυγείο και ποια όχι. Ο οδηγός αυτός έχει στόχο να ξεκαθαρίσει αυτές τις διαφορές, ώστε να αποθηκεύετε τα τρόφιμά σας με τρόπο που μεγιστοποιεί τη φρεσκάδα και ελαχιστοποιεί τη σπατάλη.
Η σημασία της ψύξης
Η ψύξη επιβραδύνει την ανάπτυξη βακτηρίων και μούχλας, που μπορούν να αλλοιώσουν τα τρόφιμα και να τα καταστήσουν επικίνδυνα για κατανάλωση. Διατηρώντας ορισμένα τρόφιμα σε χαμηλή θερμοκρασία, μπορούμε να επεκτείνουμε τη διάρκεια ζωής τους, να κρατήσουμε τη γεύση τους και να προστατεύσουμε τα θρεπτικά τους συστατικά. Ωστόσο, δεν ωφελούνται όλα τα τρόφιμα από την ψύξη· κάποια μάλιστα μπορεί να υποστούν βλάβη.
10 βασικά τρόφιμα που πρέπει ΠΑΝΤΑ να μπαίνουν στο ψυγείο
1. Φράουλες και γενικά όλα τα παρόμοια: Τα βάζουμε στο ψυγείο για να μην μουχλιάζουν
Φράουλες, μύρτιλα, βατόμουρα χαλάνε πολύ εύκολα. Το ψυγείο επιβραδύνει την αλλοίωση και τα κρατάει φρέσκα περισσότερο. Ιδανικά αποθηκεύστε τα σε δοχείο που «αναπνέει» για να μην συγκεντρώνεται υγρασία.
2. Μήλα: Στο ψυγείο αυξάνεται η διάρκειας φρεσκάδας τους και της τραγανής υφής τους
Αν και μπορούν να μείνουν λίγες μέρες εκτός ψυγείου, στο ψυγείο τα μήλα διατηρούνται πολύ περισσότερο καιρό και μένουν τραγανά. Βάλτε τα στο συρτάρι φρούτων για μέγιστη φρεσκάδα.
3. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά: Διατήρηση φρεσκάδας και θρεπτικών συστατικών
Σπανάκι, λάχανο, μαρούλι είναι καλύτερο να φυλάσσονται στο ψυγείο για να μην μαραθούν και χάσουν θρεπτικά συστατικά. Φυλάξτε τα σε σακουλάκι ή δοχείο με χαρτί κουζίνας που απορροφά την υγρασία.
4. Γαλακτοκομικά προϊόντα: Πρόληψη αλλοίωσης και βακτηριακής ανάπτυξης
Γάλα, τυρί, γιαούρτι χαλάνε γρήγορα σε θερμοκρασία δωματίου. Το ψυγείο είναι απαραίτητο για την ασφάλεια και την ποιότητα.
5. Αυγά: Ασφάλεια και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής
Τα αυγά πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο για να προλαμβάνεται η ανάπτυξη σαλμονέλας και άλλων βακτηρίων. Έτσι διατηρούνται περισσότερο και καλύτερα.
6. Μαγειρεμένα κρέατα: Διατήρηση γεύσης και ασφάλειας
Κοτόπουλο, μοσχάρι, χοιρινό μετά το μαγείρεμα πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο για να μη χαλάσουν. Χρησιμοποιήστε αεροστεγή δοχεία.
7. Φαγητά που περίσσεψαν: Μείωση σπατάλης και ασφάλεια
Πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο μέσα σε δύο ώρες από το μαγείρεμα. Η σωστή αποθήκευση σε κλειστά δοχεία διατηρεί την ποιότητα και αποφεύγει τη σπατάλη. Θα πρέπει να τα βάζετε στο ψυγείο μέχρι 3-4 μέρες το πολύ.
8. Φρέσκα μυρωδικά: Αυξάνεται η φρεσκάδας τους και η γεύση τους
Μαϊντανός, κόλιανδρος, βασιλικός χαλάνε εύκολα εκτός ψυγείου. Βάλτε τα σε ποτήρι με νερό και καλύψτε με σακούλα για να διαρκέσουν περισσότερο.
9. Ανοιγμένες σάλτσες: Διατήρηση ποιότητας και ασφάλειας
Κέτσαπ, μαγιονέζα, σάλτσες σαλάτας, αφού ανοιχτούν πρέπει να φυλάσσονται στο ψυγείο.
10. Φρέσκοι χυμοί: Διατήρηση θρεπτικών και γεύσης
Οι φρεσκοστυμμένοι χυμοί είναι καλύτερο να μπαίνουν στο ψυγείο για να μη ζυμωθούν. Κρατήστε τους σε αεροστεγή δοχεία.
10 βασικά τρόφιμα που δεν πρέπει ποτέ να μπαίνουν στο ψυγείο
1. Πατάτες: Αποφυγή αλλαγής γεύσης και υφής
Στο ψυγείο, το άμυλο μετατρέπεται σε ζάχαρη, δίνοντας γλυκιά γεύση και κοκκώδη υφή. Φυλάξτε τις σε δροσερό, σκοτεινό μέρος.
Προτεινόμενο Άρθρο
Έκπληξη με τον Αλέξη Τσίπρα σε νέα δημοσκόπηση – Είναι κάτω ακόμη και από…
2. Κρεμμύδια: Δεν τα βάζουμε στο ψυγεία για να μην μουχλίασουν και μαλακώσουν
Η υγρασία του ψυγείου τα χαλάει. Κρατήστε τα σε αεριζόμενο χώρο, μακριά από πατάτες.
3. Εσπεριδοειδή: Διατήρηση γεύσης και χυμώδους υφής
Πορτοκάλια, λεμόνια, λάιμ χάνουν γεύση και ζουμιά αν μπουν στο ψυγείο. Φυλάξτε τα σε θερμοκρασία δωματίου.
4. Ντομάτες: Διατήρηση γεύσης και υφής
Στο ψυγείο γίνονται άνοστες και αλευρώδεις. Αφήστε τις εκτός ψυγείου να ωριμάσουν σωστά.
5. Ψωμί: Αποφυγή μπαγιατέματος
Το ψυγείο το ξεραίνει πιο γρήγορα. Κρατήστε το σε ψωμιέρα ή δροσερό μέρος.
6. Μέλι: Αποφυγή κρυστάλλωσης και σκλήρυνσης
Δεν χρειάζεται ψυγείο και χαλάει η υφή του εκεί. Κρατήστε το σε δροσερό, ξηρό μέρος.
7. Καφές: Διατήρηση αρώματος και γεύσης
Οι κόκκοι ή η σκόνη καφέ απορροφούν υγρασία και μυρωδιές στο ψυγείο. Φυλάξτε τους σε αεροστεγές δοχείο σε δροσερό, σκοτεινό χώρο.
8. Σκόρδο: Πρόληψη φύτρωσης και αλλοίωσης
Στο ψυγείο φυτρώνει και γίνεται λαστιχωτό. Χρειάζεται ξηρό, δροσερό μέρος με καλή κυκλοφορία αέρα.
9. Μπανάνες: Ομαλή ωρίμανση και γεύση
Το ψυγείο διακόπτει την ωρίμανση και μαυρίζει η φλούδα. Κρατήστε τις εκτός ψυγείου μέχρι να ωριμάσουν.
10. Αβοκάντο: Έλεγχος ωρίμανσης και υφής
Πρέπει να μένουν εκτός ψυγείου μέχρι να ωριμάσουν. Αν μπουν νωρίτερα, καθυστερεί η ωρίμανση και αλλάζει η υφή.
Περισσότερα τρόφιμα που πρέπει και δεν πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο
Ας δούμε όμως περισσότερα τρόφιμα μιας και είδαμε τα βασικά
Τρόφιμα που πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο
Ψάρια και θαλασσινά: Πολύ ευπαθή· διατηρούνται ασφαλή μόνο σε χαμηλή θερμοκρασία.
Αλλαντικά (ζαμπόν, γαλοπούλα, σαλάμι): Χαλάνε εύκολα εκτός ψυγείου.
Φρέσκο γάλα αμυγδάλου/σόγιας/βρώμης (όχι UHT): Χρειάζονται ψυγείο μετά το άνοιγμα.
Τόφου: Μπαίνει πάντα στο ψυγείο, ιδανικά σε νερό που αλλάζεται καθημερινά.
Φρέσκα ζυμαρικά & φύλλο ζύμης: Δεν έχουν συντηρητικά, άρα χρειάζονται ψύξη.
Φρέσκα μανιτάρια: Διατηρούνται καλύτερα σε χαρτοσακούλα στο ψυγείο.
Κατεψυγμένα προϊόντα που αποψύχθηκαν: Αν αποψυχθούν, πρέπει να μείνουν στο ψυγείο και να καταναλωθούν σύντομα.
Φρέσκα γλυκά με κρέμα ή σοκολάτα (π.χ. μιλφέιγ, εκλέρ): Χαλάει γρήγορα η γέμιση.
Πίτες και μαγειρευτά με τυρί ή αυγά: Χρειάζονται ψυγείο μετά το ψήσιμο.
Χυμοί σε συσκευασία (όχι συμπυκνωμένοι): Μετά το άνοιγμα πρέπει να φυλάσσονται ψυχόμενοι.
Τρόφιμα που δεν πρέπει να μπαίνουν στο ψυγείο
Αγγούρια: Μαυρίζουν και χαλάνε πιο γρήγορα με το κρύο. Κρατήστε τα σε δροσερό μέρος.
Πιπεριές: Η ψύξη αλλοιώνει τη γεύση τους και τα κάνει μαλακά.
Κολοκύθια και μελιτζάνες: Χάνουν τη γεύση και μαλακώνουν πιο γρήγορα στο ψυγείο.
Κολοκύθα (ολόκληρη): Καλύτερα εκτός ψυγείου· μόνο κομμένη χρειάζεται ψυγείο.
Μήλα (αν είναι να καταναλωθούν σύντομα): Μπορούν να μείνουν λίγες μέρες εκτός.
Αχλάδια: Όπως οι μπανάνες, ωριμάζουν καλύτερα σε θερμοκρασία δωματίου.
Ροδάκινα, βερίκοκα, δαμάσκηνα, νεκταρίνια: Διατηρούν το άρωμά τους εκτός ψυγείου.
Ελαιόλαδο: Στο ψυγείο πήζει και δημιουργεί κρυστάλλους.
Σάλτσες σε κονσέρβα ή βαζάκι (κλειστές): Μόνο μετά το άνοιγμα χρειάζονται ψυγείο.
Ξηροί καρποί: Δεν χρειάζονται ψυγείο· αρκεί δροσερό, ξηρό μέρος.
